MADENLER CEVHERLER - Mineraller ve Cevherler

 

 

A

ALTIN

Kimyasal Bileşimi, Au
Kristal Sistemi, Kübik
Kristal Biçimi, Genellikle dissemine halde, nadiren oktahedral veya kübik kristaller halinde
İkizlenme, {111} yüzeyinde yaygın
Sertlik, 2.5-3
Özgül Ağırlık, 19.297-19.309 (0 ° C'de)
Renk ve Şeffaflık, Altın sarısı, opak
Çizgi Rengi, Altın sarısı
Parlaklık, Metalik parlaklık
Ayırıcı Özellikleri, Renk, düşük sertlik, asitte çözünmezlik
Bulunuşu, Hidrotermal kuvars damarlarında, plaserlerde ve epitermal yataklarda oluşur.

ARSENİK

Kimyasal Bileşimi, As
Kristal Sistemi, Trigonal
Kristal Biçimi, Genellikle masif, tanesel, sarkıt şekilli, nadiren iğnemsi kristaller halinde
İkizlenme, {1014} yüzeyinde nadiren
Sertlik, 3.5
Özgül Ağırlık, 5.72 - 5.73
Dilinim, {0001} yüzeyinde mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Açık gri; opak
Çizgi Rengi, Açık gri
Parlaklık, Metalik
Ayırıcı Özellikleri, Çekiçle vurulduğunda yada ısıtıldığında sarımsak kokusu yayar.
Bulunuşu, Hidrotermal damarlarda, dolomitik kireçtaşlarında, tuz domlarının anhidritli kısımlarında oluşur. Kobalt yada nikel cevherleriyle birlikte bulunabilir.

ARJANTİT

Kimyasal Bileşimi, Ag2S
Kristal Sistemi, Kübik
Kristal Biçimi, Çoğunlukla paralel dizilmiş kübik ve oktohedral kristaller şeklinde, genellikle masif, dallanmış ve ağ şekilli, ince tanesel ve tabakalar halinde
İkizlenme, {111} yüzeyinde penetrasyon ikizi yaygındır.
Sertlik, 2.0 - 2.5
Özgül Ağırlık, 7.2 - 7.34
Dilinim, {001} ve {011} zayıf
Renk ve Şeffaflık, Kurşun grisi, siyahımsı gri. Opak
Çizgi Rengi, Parlak siyah
Parlaklık, Metalik parlaklıkta
Ayırıcı Özellikleri, Rengi ve yumuşaklığı
Bulunuşu, Hidrotermal damarlarda ve düşük sıcaklık sülfür yataklarında doğal gümüş, pinarjit, prostit, ve galenit ile beraber bulunur. Ayrıca ilksel gümüş sülfürlerin bozunma ürünü olarak oluşur.

ANTİMONİT (STİBNİT)

Kimyasal Bileşimi, Sb2S3
Kristal Sistemi, Ortorombik
Kristal Biçimi, İnce-uzun prizmatik kristalli, düşey yönde çiziklere sahip, iğnemsi kristalleri genellikle ışınsal gruplar oluşturur
İkizlenme, {130} ve {120} yüzeylerinde nadir
Sertlik, 2
Özgül Ağırlık, 4.63 - 4.66
Dilinim, {010} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Kurşun grisi, mavimsi, siyahımsı; opak
Çizgi Rengi, Gri-koyu gri
Parlaklık, Metalik
Ayırıcı Özellikleri, Mükemmel dilinimi, düşük sertliği, rengi (kurşun grisi), kibrit yada mum alevinde eriyebilmesi)
Bulunuşu, Düşük sıcaklıklı hidrotermal damarlarda yada sıcak su kaynaklarında oluşur. Genellikle realgar, orpiment, galenit, pirit ve zinober mineralleri ile birlikte bulunur.

ARSENOPİRİT

Kimyasal Bileşimi, FeAsS
Kristal Sistemi, Monoklinik
Kristal Biçimi, Genellikle kısa prizmatik kristalli, masif, kompakt, tanesel ya da sütunsal
İkizlenme, {100}, {001}, {101} ve {012} yüzeylerinde yaygın
Sertlik, 5.5 - 6
Özgül Ağırlık, 6.07 - 6.18
Dilinim, { 111} belirsiz
Renk ve Şeffaflık, Gümüş grisi-beyaz, opak
Çizgi Rengi, Koyu gri - siyah
Parlaklık, Metalik
Ayırıcı Özellikleri, Gümüş grisi rengi ile markazitten, kristal şekli ile skutteruditten ayrılır.

Bulunuşu, Arsenopirit, yaygın olarak bulunan bir arsenik mineralidir. Yüksek-orta dereceli sıcaklık koşullarında altın, gümüş, kalay ve tungsten yataklarında oluşur. Sfalerit, pirit, kalkopirit, galenit ve kuvars ile birlikte bulunur. Pegmatit, gnays, dolomit ve kireçtaşlarında saçınımlı olarak bulunur.

ANKERİT (KUTNAHORİT)

Kimyasal Bileşimi, Ca(Fe,Mg) (CO3)2
Kristal Sistemi, Hegzagonal (Trigonal)
Kristal Biçimi, Çoğunlukla basit rombohedronlar halinde; masif, ince- orta taneli
İkizlenme, {0001}, {10-10} ve {11-20} yüzeylerinde olağan
Sertlik, 3.5-4
Özgül Ağırlık, 2.97
Dilinim, {10-11} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Beyaz, gri, sarımsı kahverengi, kahverengi; yarı şeffaf
Çizgi Rengi, Beyaz
Parlaklık, Camsı-inci parıltılı
Ayırıcı Özellikleri, Kahverengi renk tonu ile dolomitten ayrılır. Demir miktarı arttıkça kahverengi ton belirginleşir.
Bulunuşu, Dolomite benzer koşullarda oluşur. Birçok demir cevherinin gang mineralidir. Kömür damarlarının eklem yerlerinde de sıkça görülür.

AZURİT

Kimyasal Bileşimi, Cu3 (CO3)2 (OH)2
Kristal Sistemi, Monoklinik
Kristal Biçimi, Genellikle levhamsı yada kısa prizmatik kristalli; masif, böbreğimsi
İkizlenme, Nadir
Sertlik, 3.5 - 4
Özgül Ağırlık, 3.773
Dilinim, {011} belirsiz-zayıf
Renk ve Şeffaflık, Açık mavi, lacivert, çivit mavisi; şeffaf-opağa yakın
Çizgi Rengi, Mavi
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Rengi, nitrik yada hidroklorik asitte çözünebilirliği

Bulunuşu, Malahit gibi ikincil bir bakır mineralidir. Bakır yataklarının oksidasyon zonunda oluşur. Malahit'in aksine çok iyi kristal formları sergiler. Malahit kadar yaygın değildir.

ANHİDRİT

Kimyasal Bileşimi, CaSO4
Kristal Sistemi, Ortorombik
Kristal Biçimi, Kristalleri nadir; genellikle masif, tanesel, lifsi
Sertlik, 3.5
Özgül Ağırlık, 2.98
Dilinim, {010} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Renksiz-beyaz, gri, mavimsi, eflatun, kırmızımsı, kahverengimsi; şeffaf-yarı şeffaf
Çizgi Rengi, Beyaz
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Birbirine dik üç yönlü dilinime sahip, jipsten daha sert, özgül ağırlığı kalsitten fazla
Bulunuşu, Jips ve halit mineralleri ile birlikte oluşan bir evaporit mineralidir. Deniz suyundan direkt olarak çökelir. Jips'in dehidratasyonu ile de oluşabilir.

ANGLEZİT

Kimyasal Bileşimi, PbSO4
Kristal Sistemi, Ortorombik
Kristal Biçimi, Kristalleri, levhamsı, prizmatik veya piramidal, bazen masif, kompakt, tanesel
Sertlik, 2.5 - 3
Özgül Ağırlık, 6.38
Dilinim, {001} iyi
Renk ve Şeffaflık, Renksiz, beyaz, sarımsı, gri, yeşil ve mavinin tonları
Çizgi Rengi, Beyaz
Parlaklık, Camsı, reçinemsi
Ayırıcı Özellikleri, Yüksek özgül ağırlığı, parlaklığı, galenit ile birlikte bulunması, ısıtılmış nitrik asitte reaksiyon vermemesi ile seruzit'den ayrılır.
Bulunuşu, İkincil bir kurşun mineralidir. Çoğunlukla kurşun yataklarının oksidasyon zonunda oluşur. Sıkça, galenit çekirdeğini çevrelemiş olarak bulunur.

ALUNİT

Kimyasal Bileşimi, KAl3(SO4)2 (OH)6
Kristal Sistemi, Hegzagonal ve pseudo-kübik
Kristal Biçimi, Nadir bir kristal; genellikle masif, bazen levhamsı, tanesel yada kompakt
Sertlik, 3.5 - 4
Özgül Ağırlık, 2.6 - 2.9
Dilinim, {0001} belirsiz
Renk ve Şeffaflık, Beyaz, bazen gri ve kırmızımsı; şeffaf-yarışeffaf
Çizgi Rengi, Beyaz
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Masif dolomitten, anhidrit veya manyezitten kimyasal test yapılmadan ayrılması çok güçtür.
Bulunuşu, Alunit, sülfirik asit ile altere edilmiş potasyum feldspat içeren volkanik kayalarda ikincil olarak oluşur.

APATİT

Kimyasal Bilesimi, Ca5(PO4)3(F, Cl, OH)
Kristal Sistemi, Hegzagonal
Kristal Biçimi, Prizmatik ve levhamsı kristalleri yaygındır, masif ve tanesel.
Sertlik, 5
Özgül Ağırlık, 3.1 -3.3
Dilinim, Zayıf
Renk ve Seffaflık, Yeşil, grimsi yeşil, beyaz, kahverengi, sarı, mavimsi, kırmızımsı; Şeffaf-yarı şeffaf
Çizgi Rengi, Beyaz
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Kristal şekli, rengi, sertliği
Bulunuşu, Yaygın olarak rastlanan bir fosfat mineralidir. Magmatik kayaların büyük bir bölümünde aksesuar minerali olarak bulunur. Pegmatitlerde ve yüksek sıcaklık ürünü hidrotermal damarlarda bol miktarda oluşabilir. Sedimanter, bölgesel ve kontakt metamorfik kayalarda da rastlanabilir.

ARAGONİT

Kimyasal Bileşimi, CaCO3
Kristal Sistemi, Ortorombik
Kristal Biçimi, İkizlenme göstermeyen türleri nadir, iğnemsi, bazen levha şekillidir. Güçlü ikizlenme gösteren türleri iğnemsi, prizmatik, lifsi, pizolitik, sarkıt ve sütun şekillidir.
İkizlenme, Çok yaygın pseudo-hegzagonal şekilli ikizleri, özellikle {110} yüzeyinde altılı prizmalar halinde gözlenir.
Sertlik, 3.5-4
Özgül Ağırlık, 2.947
Dilinim, {010} belirgin
Renk ve Şeffaflık, Renksiz, beyaz, sarımsı, gri, yeşil, mavimsi yeşil,mavi, kırmızı, kahverengi; şeffaf-yarı şeffaf
Çizgi Rengi, Beyaz
Parlaklık, Camsı, reçine parlaklığı

Ayırıcı Özellikleri, HCl'de çözünebilirlik, CaCO3'ın polimorfu olan kalsitten kristal formu ve özgül ağırlığının fazla olması nedeniyle ayrılabilir.
Bulunuşu, Kalsit kadar yaygın değildir. Yüzeye yakın kesimlerde oluşan düşük sıcaklıklı yataklardan itibaren jips bantları ile birlikte oluşur. Maden yataklarının oksidasyon zonlarında malahit ve smitsonit gibi ikincil minerallerle birlikte; değişik metamorfik ve sedimanter kayalarda oluşabilir.



ANDALUZİT

Kimyasal Bileşimi, Al2SiO5
Kristal Sistemi, Ortorombik
Kristal Biçimi, Kristalleri prizmatik, kesitlerinde kare şekilli; masif, kompakt; sütunsal agregatlar halinde
İkizlenme, {110} yüzeyinde, nadir
Sertlik, 6.5 - 7.5
Özgül Ağırlık, 3.13 - 3.16
Dilinim, {100} belirgin
Renk ve Şeffaflık, Pembe, kırmızımsı kahverengi, gül kırmızısı, grimsi, yeşilimsi, mor, sarımsı; karbonat inklüzyonları içeren andaluzitlerin kesitlerinde koyu renkli çapraz bir figür gözlenir (Kiyastolit); Şeffaf - opağa yakın
Çizgi Rengi, Renksiz
Parlaklık, Camsı - yarıcamsı

Ayırıcı Özellikleri, Kare prizma şekli ve sertliği
Bulunuşu, Düşük basınç - orta sıcaklık koşullarında oluşan bölgesel metamorfik pelitlerde oluşur. Bazı pegmatitlerde korund, turmalin ve topazla birlikte bulunur.

ANTOFİLLİT, GRUNERİT

Kimyasal Bileşimi, (Mg,Fe)7Si8O22(OH)2
Kristal Sistemi, Ortorombik
Kristal Biçimi, Nadiren prizmatik, genellikle masif, lifsi yada lamelli
Sertlik, 5.5- 6
Özgül Ağırlık, 2.85 - 3.57
Dilinim, {110} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Beyaz, gri, yesilimsi, kahverengimsi yesil, sarımsı kahverengi, koyu kahverengi
Çizgi Rengi, Renksiz, grimsi
Parlaklık, Camsı, ipeksi
Ayırıcı Özellikleri, X-ray ve optik metodlar yardımı ile ayırtedilebilirler.
Bulunusu, Magnezyumca zengin orta mertebeli metamorfik kayalarda oluşurlar.

AKSİNİT

Kimyasal Bileşimi, (Ca,Mn,Fe,Mg)3Al2BSi4O15(OH)
Kristal Sistemi, Triklinik
Kristal Biçimi, Kristalleri levhamsı, kama şekilli; masif, lamelli; bazen tanesel
Sertlik, 6.5 - 7
Özgül Ağırlık, 3.26 - 3.36
Dilinim, {100} iyi, {001}, {110}, {011} zayıf
Renk ve Şeffaflık, Mor - kahverengi; sarımsı veya gri; Şeffaf - yarı şeffaf
Çizgi Rengi, Renksiz
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Rengi, kristal formu
Bulunusu, Kontakt metamorfizma veya metasomatizma geçiren karbonatlı kayalarla, granitlerdeki boşluklarda oluşur. Kalsit, kuvars, prehnit, zoisit, aktinolit, hedenbergit, andradit gibi minerallerle birlikte bulunur.

ALLANİT

Kimyasal Bileşimi, (Ca,Ce,Y,La,Th)2(Al,Fe)Si3O12(OH)
Kristal Sistemi, Monoklinik
Kristal Biçimi, Uzun prizmatik, genellikle çubuksu; Yaygın olarak masif
İkizlenme, {100} üzerinde polisentetik
Sertlik, 5.5 - 6
Özgül Ağırlık, 3.9 - 4.2
Renk ve Şeffaflık, Kahverengi-siyah; Yarışeffaf - opak
Parlaklık, Camsı veya yarı metalik
Ayırıcı Özellikleri, Rengi, sertliği
Bulunuşu, Granitlerde, siyenitlerde, gnays ve skarn zonlarında aksesuar minerali olarak bulunur.

 

B

BAKIR

Kimyasal Bileşimi, Cu
Kristal Sistemi, Kübik
Kristal Biçimi, Nadiren kübik kristaller halinde, çoğunlukla uzunlamasına yassı biçimli,masif
İkizlenme, {111} yüzeyinde yaygın
Sertlik, 2.5-3
Özgül Ağırlık, 8.93-8.94
Renk ve Şeffaflık, Soluk kırmızı, kahverengi, opak
Çizgi Rengi, Metalik bakır kırmızısı
Parlaklık, Metalik
Ayırıcı Özellikleri, Renk ve kırılganlık, nitrik asitte kolay çözünürlük
Bulunuşu, Bakır içeren sülfür yataklarının oksidasyon zonları yaygın oluşum ortamıdır.

BARİT

Kimyasal Bileşimi, BaSO4
Kristal Sistemi, Ortorombik
Kristal Biçimi, Çoğunlukla ince-kalın levhamsı kristalli, kısa-uzun prizmatik; bazen lifsi yada lamelli; tanesel
Sertlik, 3 - 3.5
Özgül Ağırlık, 4.5
Dilinim, {001} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Renksiz, beyaz, gri, sarımsı, kahverengimsi, yeşilimsi, kırmızımsı; şeffaf-yarışeffaf
Çizgi Rengi, Beyaz
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Yüksek özgül ağırlığı, dilinimi, kristal şekli, asitte çözünmezlik
Bulunuşu, Orta-düşük sıcaklıkta meydana gelen hidrotermal damarlarda yaygın olarak bulunan bir baryum mineralidir. Bakır, kurşun, çinko, nikel ve gümüş yataklarında, kalsit, kuvars, fluorit, dolomit ve siderit ile birlikte bulunur.

BERİL

Kimyasal Bileşimi, Be3Al2Si6O18
Kristal Sistemi, Hegzagonal
Kristal Biçimi, Kristalleri kısa - uzun prizmatik; uzun eksenine paralel Şekilde çizikli; bazen masif.
Sertlik, 7.5 - 8
Özgül Ağırlık, 2.6 -2.9
Dilinim, {0001} belirsiz
Renk ve Seffaflık, Renksiz, beyaz, açık yeşil, mavimsi yeşil, yeşilimsi sarı, pembemsi turuncu; Koyu ve parlak yeşil olanına "Zümrüt", mavimsi gri olanına "Akuamarin", sarı renkli olanına "Heliodor", pembe renkli olanına ise "Margarit" adı verilir; Şeffaf - yarı şeffaf
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Kristal formu, rengi, sertliği
Bulunuşu, Granit pegmatitlerde, biyotit şistlerde, grayzenlerde ve pnömatolik hidrotermal damarlarda oluşur.

BİYOTİT

Kimyasal Bileşimi, K (Mg,Fe)3 (Al,Fe) Si3O10(OH,F)2
Kristal Sistemi, Monoklinik
Kristal Biçimi, Levhamsı ya da kısa prizmatik kristalli; pulsu ve dağılmış agregatlar halinde kristallere sahip
İkizlenme, {001} yüzeyinde olağan
Sertlik, 2.5 - 3
Özgül Ağırlık, 2.7 - 3.4
Dilinim, {001} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Siyah, kahverenginin koyu tonları, kırmızımsı kahverengi, yeşil ve nadiren beyaz; şeffaf- opağa yakın
Çizgi Rengi, Renksiz
Parlaklık, Yarımetalik, camsı
Ayırıcı Özellikleri, Kristal formu, rengi ve parlaklığı, dilinimi

Bulunuşu, Granit, pegmatit, gabronorit, diyorit, şist, fillit ve gnayslarda yaygın olarak oluşur.

BİZMUTİNİT

Kimyasal Bilesimi, Bi2S3
Kristal Sistemi, Ortorombik
Kristal Biçimi, Prizmatik, iğnemsi kristaller halinde; düşey yönde çizgili, genellikle masif
Sertlik, 2
Özgül Ağırlık, 6.78 - 6.81
Dilinim, {010} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Kurşun grisi, opak
Çizgi Rengi, Grimsi siyah
Parlaklık, Metalik
Ayırıcı Özellikleri, Daha az bükülebilir olması ile antimonitten ayrılabilir.
Bulunuşu, Magmatik kayalarda manyetit, pirit, kalkopirit, sfalerit, galenit gibi minerallerle birlikte ve kalay-tungsten yataklarında bulunur.

BOKSİT

Değişik alüminyum-demir oksit ve hidroksitlerden (boehmit, gibbsit, diyaspor gibi minerallerden) oluşan bir karışımdır. Alüminyumsilikat içeren kayaların, tropikal koşullar altında yağmur suyunun filtrasyonu ve yıkamasıyla ikincil olarak konkresyonlar şeklinde oluşur. Yeşil, kahverengi, kırmızı ve gri renklerde gözlenirler. Masif, oolitik, pisolitik olabilirler.

BORAKS

Kimyasal Bileşimi, Na2B4O7.10H2O
Kristal Sistemi, Monoklinik
Kristal Biçimi, Kısa prizmatik kristalli, bazen levhamsı
İkizlenme, {100} yüzeyinde nadiren
Sertlik, 2 - 2.5
Özgül Ağırlık, 1.715
Dilinim, {100} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Renksiz; beyaz, grimsi, yeşilimsi, mavimsi; şeffaf-yarışeffaf
Çizgi Rengi, Beyaz
Parlaklık, Camsı, bazen toprağımsı
Ayırıcı Özellikleri, Kristal şekli, düşük özgül ağırlığı, suda çözünebilirliği
Bulunuşu, Boraks, evaporitik ortamlarda oluşan bir mineraldir. Tuzlu göl sularının evaporasyonu ile oluşur. Karbonatlar, sülfatlar ve halit gibi diğer evaporasyon mineralleri ile

BRİTOLİT

Kimyasal Bileşimi, (Ca,Y)5 (SiO4,PO4)3 (OH,F)
Kristal Sistemi, Hegzagonal
Kristal Biçimi, Kristalleri hegzagonal, bazen oval şekilli
Sertlik, 5
Özgül Ağırlık, 4.25
Renk ve Şeffaflık, Siyah
Parlaklık, Elmas parıltılı
Ayırıcı Özellikleri, şekli, rengi ve özgül agırlığı
Bulunuşu, Pegmatitlerde, özellikle nefelin siyenitlerde ve alkali siyenitler, granitlerle iliskili kontakt metasomatik yataklarda oluşur.

BRUSİT

Kimyasal Bileşimi, Mg (OH)2
Kristal Sistemi, Hegzagonal
Kristal Biçimi, Genellikle levhamsı, nadiren iğnemsi kristalli; masif, lifsi, tanesel
Sertlik, 2.5
Özgül Ağırlık, 2.39-2.40
Dilinim, {0001} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Beyaz, soluk yeşil, gri, gri-mavi, mavi; şeffaf
Çizgi Rengi, Beyaz
Parlaklık, Camsı parlaklıkta
Ayırıcı Özellikleri, Dilinimi, kristal formu, HCl ile kolay çözünebilirlik
Bulunuşu, Metamorfize olmuş dolomitik kireçtaslarında, hidrotermal kökenli damarlarda, kalsit ve talk ile topluluk oluşturur. Serpantinitlerde de bulunabilir.

BORNİT

Kimyasal Bileşimi, Cu5FeS4
Kristal Sistemi,Yüksek Sıcaklık (+228 oC) borniti kübik, yaygın form tetragonal
Kristal Biçimi, Kristalleri nadir ve kübik, genellikle pürüzlü yüzeylere sahip, çoğunlukla masif, kompakt ve tanesel
İkizlenme, {111} yüzeyinde penetrasyon ikizi
Sertlik, 3
Özgül Ağırlık, 5.079 - 5.09
Dilinim, {111} çok zayıf
Renk ve Şeffaflık, Bakır kırmızısı-bronz; opak
Çizgi Rengi, Açık grimsi-siyah
Parlaklık, Metalik parlaklıkta
Ayırıcı Özellikleri, Rengi, nitrik asitte çözünmesi.
Bulunuşu, Yaygın diğer sülfit cevherleri ile (kalkozin, kalkopirit, kovelin, pirotin ve pirit) birlikte bulunur. Ayrıca birincil mineral olarak bazı magmatik kayalarda ve pegmatit damarlarında oluşur. Kontakt metamorfik yataklarda da gözlenir.

BROKİT

Kimyasal Bileşimi, TiO2
Kristal Sistemi, Ortorombik
Kristal Biçimi, Kristalleri çoğunlukla levhamsı
Sertlik, 5.5 - 6
Özgül Ağırlık, 4.14
Dilinim, {001} çok zayıf-belirsiz
Renk ve Şeffaflık, Açık kahverengi-koyu kahverengi, kırmızımsı kahverengi-siyah; şeffaf-opak
Çizgi Rengi, Beyaz-gri-sarı
Parlaklık, Yarımetalik
Bulunuşu, Magmatik ve metamorfik kayalarla hidrotermal damarların aksesuar mineralidir.

BRAUNİT

Kimyasal Bileşimi, Mn+2Mn+36SiO12Kristal Sistemi, Tetragonal
Kristal Biçimi, Piramidal kristalli; masif, tanesel
İkizlenme, [112] yüzeyinde olağan
Sertlik, 6-6,5
Özgül Ağırlik, 4,72-4,83
Dilinim, [112] mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Siyah, kahverengimsi siyah, çelik grisi; opak
Çizgi Rengi, Kahverengimsi siyah-çelik grisi
Parlaklık, Yarı Metalik
Ayırıcı Özellikleri, HCI' de çözünürlük, renk ve kristal formu
Bulunuşu, Hidrotermal damarlarda diğer mangan mineralleri ile birlikte ikincil olarak oluşur.

 

 

D

DEMİR

Kimyasal Bileşimi, Fe
Kristal Sistemi, Kübik
Kristal Biçimi, Kristalleri nadir, genellikle masif taneler
Sertlik, 4 - 4.5
Özgül Ağırlık, 7.3 - 7.87
Dilinim, {001} yüzeyinde zayıf
Çizgi Rengi, Siyah
Renk ve Şeffaflık, Çelik grisi-siyah; opak
Parlaklık, Metalik
Ayırıcı Özellikleri, Kuvvetli manyetik, kolay ezilebilir.
Bulunuşu, Saf demir oluşumlarına sıkça rastlanmaz, ancak volkanik kayaların kömür damarlarını kestiği yerlerde oluşabilir.

DESKLOİZİT

Kimyasal Bileşimi, Pb(Zn,Cu)VO4 . OH
Kristal Sistemi, Ortorombik
Kristal Biçimi, Düz, prizmatik ve levhamsı kristalli; böbreğimsi, lifsi, masif, tanesel
Sertlik, 3 - 3.5
Özgül Ağırlık, 6.24 - 6.26
Renk ve Şeffaflık, Turuncu-kırmızı, koyu kırmızımsı kahverengi, koyu siyahımsı kahverengi, koyu yeşil; şeffaf-opak
Çizgi Rengi, Turuncu-kahverengimsi kırmızı
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Rengi, çizgisi ve şekli
Bulunuşu, Kurşun-çinko yataklarında oluşan ikincil bir mineraldir.

DİASPOR

Kimyasal Bileşimi, HAlO2 - AlO(OH)
Kristal Sistemi, Ortorombik
Kristal Biçimi, Çoğunlukla ince uzunlamasına levhalar şeklinde kristalli, bazen iğnemsi, yapraklanmış.
İkizlenme, {061} ve {021} yüzeylerinde nadir
Sertlik, 6.5 - 7
Özgül Ağırlık, 3.3 - 3.5
Dilinim, {010} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Beyaz, yeşil, sarı, leylak, pembe ve kahverengi gibi değişik renk ve renk tonlarında, mangan diyaspor ise gülkırmızısı; şeffaf-yarı şeffaf
Parlaklık, Camsı parlaklıkta
Ayırıcı Özellikleri, Dilinimi, sertliği ve levhamsı şekli ile ayrılabilir.

DİOPTAZ

Kimyasal Bileşimi, CuSiO2(OH)2
Kristal Sistemi, Hegzagonal
Kristal Biçimi, Kısa prizmatik, kristalin agregatlar halinde; masif
Sertlik, 5
Özgül Ağırlık, 3.28 - 3.35
Dilinim, {10-11} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Zümrüt yeşili, koyu mavimsi yeşil; şeffaf - yarı şeffaf
Çizgi Rengi, Yeşilimsi mavi
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Rengi, kristal şekli
Bulunuşu, Yaygın bir mineral değildir. Bakır sülfür yataklarının oksidasyon zonlarında oluşur.

DİSTEN

Kimyasal Bileşimi, Al2SiO5
Kristal Sistemi, Triklinik
Kristal Biçimi, Kristalleri ince-uzun, yassı, yapraklanmalı; c-eksenine paralel uzamış; masif, bazen lifsi; ışınsal agregatlar halinde.
İkizlenme, {100} yüzeyinde yaygın.
Sertlik, 4 - 7.5
Özgül Ağırlık, 3.53 - 3.67
Dilinim, {100} mükemmel, {010} belirgin
Renk ve Şeffaflık, Çoğunlukla mavi; bazen beyaz, gri, yeşil, sarı, pembe ve siyaha yakın; şeffaf-yarı şeffaf
Çizgi Rengi, Renksiz
Parlaklık, İnci parıltılı, camsı
Ayırıcı Özellikleri, Mavi rengi, laminalı kristal formu, yönlere göre değişen sertliği ve mükemmel dilinimi

DİYOPSİT

Kimyasal Bileşimi, MgCaSi2O6
Kristal Sistemi, Monoklinik
Kristal Biçimi, Çoğunlukla kısa prizmatik kristalli, lamelli, sütunsal, masif veya tanesel
İkizlenme, {001} ve {100} yüzeylerinde yaygın
Sertlik, 5.5 - 6.5
Özgül Ağırlık, 3.22 - 3.38
Dilinim, {110} iyi, {100} ve {010} zayıf
Renk ve Şeffaflık, Renksiz, beyaz, gri, donuk yeşil, koyu yeşilimsi siyah, sarımsı kahverengi, kırmızımsı kahverengi, nadiren mavi; şeffaf-opağa yakın
Çizgi Rengi, Beyaz, grimsi
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Kristal formu, rengi, yaklaşık dik açılı, iki yönlü dilinimi

Bulunuşu, Kalsiyumca zengin metamorfik kayalarda; bazik ve ultrabazik kayalarda, nadiren meteoritlerde ve skarn zonlarında bulunabilir.

DOLOMİT

Kimyasal Bileşimi, CaMg(CO3)2
Kristal Sistemi, Hegzagonal
Kristal Biçimi, Rombohedral kristaller halinde; masif, tanesel .
İkizlenme, {0001} yüzeyinde yaygın
Sertlik, 3.5 - 4
Özgül Ağırlık, 2.86
Dilinim, {10-11} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Renksiz; beyaz, gri, yeşil, pembe, kahverengi; şeffaf-yarı şeffaf
Çizgi Rengi, Beyaz
Parlaklık, Camsı parlaklıkta
Ayırıcı Özellikleri, Kalsite benzer ancak, HCL'de çok daha yavaş çözünür.

Bulunuşu, Kaya oluşturan yaygın bir mineraldir. Genellikle magnezyumca zengin kireçtaşlarında oluşur. Magnezyum içeren altere bazik magmatik kayalarda, dolomitik kayalar yada kireçtaşlarında bulunan damar ve boşluklarda, hidrotermal damar tipi cevherleşmelerde daha ziyade galenit ve sfalerit çevresinde gang minerali olarak bulunur.

DUMORTİYERİT

Kimyasal Bilesimi, (Al,Fe)7BSi3O18
Kristal Sistemi, Ortorombik
Kristal Biçimi, Nadiren prizmatik, genellikle masif, lifsi,tanesel veya çubuksal
Sertlik, 7
Özgül Ağırlık, 3.39 - 3.41
Dilinim, {100} iyi, {110} kötü
Renk ve Şeffaflık, Mavi, mor, pembemsi, kahverengi; şeffaf - yarışeffaf
Çizgi Rengi, Beyaz
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Rengi, lifsi yapısı, sertliği
Bulunuşu, Alüminyumca zengin metamorfik kayalarda ve nadiren pegmatitlerde oluşur.

E

ELMAS

Kimyasal Bileşimi, C
Kristal Sistemi, Kübik
Kristal Biçimi, Genellikle oktohedral, ayrıca kübik, tetrahedral kristaller halinde, yüzeyleri çoğunlukla bükülmüş şekilde; nadiren masif
İkizlenme, {111} ve {001} yüzeyinde yaygın
Sertlik, 10
Özgül Ağırlık, 3.51
Dilinim, {111} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Renksiz, beyaz, mavibeyaz, gri, sarı, kahverengi, turuncu, pembe, kırmızı, lavanta mavisi, yeşil, siyah. Şeffaf, yarı şeffaf, nadiren opak
Çizgi Rengi, Beyaz
Parlaklık, Parlak, elmas parıltılı
Ayırıcı Özellikleri, Aşırı sertliği, oktohedral dilinimleri, ultraviyole ışık altında floresans özellik göstermesi

Bulunuşu, Kimberlitlerde veya volkanik bacalarda olivin, pirop, flogopit ile beraber; konglomeralarda, alüvyal plaserlerde ve nadiren metoritlerde bulunur.

ENARJİT

Kimyasal Bileşimi, Cu3AsS4
Kristal Sistemi, Ortorombik
Kristal Biçimi, Genellikle levhamsı yada prizmatik kristalli; masif, tanesel ve sütunsu yapıda
İkizlenme, {320} yüzeyinde olağan
Sertlik, 3
Özgül Ağırlık, 4.40 - 4.45
Dilinim, {110} yüzeyinde mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Grimsi siyah-demir siyahı; opak
Çizgi Rengi, Siyah-grimsi siyah
Parlaklık, Metalik
Ayırıcı Özellikleri, Rengi ve dilinimi tipiktir. Bakır testi ile stibnitten (antimonit) ayrılır.

Bulunuşu, Enarjit, sık rastlanan bir mineral değildir. Düşük sıcaklıklarda oluşur. Yüzeye yakın yataklarda kalkozin, bornit, kovellin, pirit, sfalerit, barit ve kuvars ile birlikte bulunur.

ENSTATİT, BRONZİT

Kimyasal Bileşimi, MgSiO3
Kristal Sistemi, Ortorombik
Kristal Biçimi, Kristalleri nadir; prizmatik; çoğunlukla masif, lamelli yada lifsi
İkizlenme, {100} üzerinde basit ikizlerine rastlanır
Sertlik, 5 - 6
Özgül Ağırlık, 3.209 - 3.431
Dilinim, {210} iyi
Renk ve Şeffaflık, Renksiz, sarımsı veya yeşilimsi beyaz; gri, zeytin yeşili, kahverengi; şeffaf-opağa yakın
Çizgi Rengi, Renksiz, grimsi
Parlaklık, Camsı, inci parıltılı
Ayırıcı Özellikleri, Soluk yeşil renk ve bronz parlaklığı, yaklaşık dik açı ile kesişen iki yönlü dilinimi

Bulunuşu, Norit, piroksenit, gabro ve peridotit gibi bazik ve ultrabazik kayalarda; bölgesel metamorfik kayalarda ve metalik meteoritlerde bulunur. Andezitik volkanik kayalarda da bulunabilir.

EPİDOT

Kimyasal Bileşimi, Ca2(Al,Fe)3Si3O12(OH)
Kristal Sistemi, Monoklinik
Kristal Biçimi, Kristalleri prizmatik, genellikle uzun eksene paralel çizikli
Sertlik, 6 - 7
Özgül Ağırlık, 3.2 - 3.5
Dilinim, kristalin uzun eksenine paralel, mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Yeşil-siyah; şeffaf-opağa yakın
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Rengi ve kristal formu
Bulunuşu, Metamorfik kayaların yaygın mineralidir. Bazalt, diabaz ve kalkerli sedimanter kayaların orta ve düşük mertebeli metamorfizması sonucu oluşur.

ERİTRİT ve ANABERJİT

Kimyasal Bileşimi, CO3(AsO4)2 . 8H2O (Eritrit) Ni3(AsO4)2 . 8 H2O (Anaberjit)
Kristal Sistemi, Monoklinik
Kristal Biçimi, Genellikle prizmatik-iğnemsi kristalli, lifsi
Sertlik, 1.5 - 2.5
Özgül Ağırlık, 3.18
Dilinim, {010} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Koyu morumsu kırmızı, pembe; şeffaf-yarışeffaf
Çizgi Rengi, Kırmızı
Parlaklık, Camsı, elmas parıltılı
Ayırıcı Özellikleri, Eritrit'in kırmızı ve anaberjit'in yeşil rengi, kobalt ve nikel mineralleri ile birlikte bulunması
Bulunuşu, Kobalt ve nikel içeren birincil minerallerin oksidasyon yüzeylerinde ikincil olarak oluşur

 

F

FLOGOPİT

Kimyasal Bileşimi, KMg3AlSi3O10(OH)2
Kristal Sistemi, Monoklinik, hegzagonal
Kristal Biçimi, Prizmatik, levhamsı kristalli, saçılmış pulsu agregatlar halinde
İkizlenme, {001} yüzeyinde olağan
Sertlik, 2 - 2.5
Özgül Ağırlık, 2.76 - 2.90
Dilinim, {001} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Sarımsı kırmızı-kahverengi, yeşilimsi kahverengi, kırmızı; bazen renksiz, beyaz; şeffaf-yarı şeffaf
Çizgi Rengi, Renksiz
Parlaklık, İnci parıltılı-yarımetalik
Ayırıcı Özellikleri, Rengi, kristal formu

Bulunuşu, Metakarbonatlarda, magnezyumca zengin pegmatitlerde, ultrabazik kayalarda oluşur. Kimberlitlerde de bulunabilir.

FLUORİT

Kimyasal Bileşimi, CaF2

Kristal Sistemi, Kübik
Kristal Biçimi, Çoğunlukla kübik, bazen de oktahedronlar, dodekahedronlar şeklinde kristallere sahip
İkizlenme, {111} yüzeyinde sıkça interpenetrasyon ikizlerine
rastlanır.
Sertlik, 4
Özgül Ağırlık, 3.180
Dilinim, {111} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Morun değişik tonları, mavi, yeşil, sarı, beyaz, pembe, kahverengi, mavimsi siyah; şeffaf-yarı şeffaf
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Ultraviyole ışık altında mavi, sarı, beyaz ve kırmızımsı renkler gösterir. Kalsitten daha serttir. Sülfirik asitte özünür.
Bulunuşu, Hidrotermal maden yataklarında yaygın olarak oluşan bir mineraldir. Sedimanter kayaların boşluklarında, pnömatolitik yataklarda, sıcak su kaynaklarının oluşturduğu çökellerde, Alpin tipi damarlarda, bazı granitlerde ve çok nadir olarak pegmatitlerde oluşabilir. Birçok metalik maden yatağının gang minerali olarak da gözlenebilir.


G

GALENİT

Kimyasal Bileşimi, PbS
Kristal Sistemi, Kübik
Kristal Biçimi, Kübik, oktohedral kristaller halinde; levhamsı, masif, bölünebilir, tanesel, lifsi
İkizlenme, {111} , {114}, {144} yüzeylerinde penetrasyon veya kontakt ikizleri
Sertlik, 2.5
Özgül Ağırlık, 7.58 - 7.596
Dilinim, {001} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Kurşun grisi; Opak
Çizgi Rengi, Kurşun grisi
Parlaklık, Metalik
Ayırıcı Özellikleri, Rengi, metalik parlaklığı, mükemmel dilinimi ve yüksek özgül ağırlığı

Bulunuşu, Sfalerit, pirit, markazit, kalkopirit, seruzit, anglezit, dolomit, kalsit, kuvars, barit ve fluoritle birlikte metal sülfit damarlarında yaygın olarak bulunur.

GLOKOFAN

Kimyasal Bileşimi,Na2(Mg,Fe+2)3Al2Si8O22(OH)2
Kristal Sistemi, Monoklinik
Kristal Biçimi, Kristalleri prizmatik ya da iğnemsi; masif; lifsi, sütunsu yada tanesel
İkizlenme, {100} üzerinde olağan
Sertlik, 6
Özgül Ağırlık, 3.08 - 3.15
Dilinim, {110} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Gri, grimsi mavi, mavimsi siyah, lavanta mavisi, gök mavisi; Yarı şeffaf
Çizgi Rengi, Grimsi mavi
Parlaklık, Camsi
Ayırıcı Özellikleri, Rengi, çizgi rengi, kristal formu

Bulunuşu, Gömülme metamorfizması ile oluşan, sodyumca zengin metamorfik kayalarda, klorit, muskovit, stilpnomelan, lavsonit, epidot, pumpelliyit, almandin ve yadeit mineralleri ile birlikte bulunur.

GÖTİT

Kimyasal Bileşimi, HFeO2 - FeO(OH)
Kristal Sistemi, Ortorombik
Kristal Biçimi, Genellikle masif, böbreğimsi, lifsi, ışınsal dokuda ve nadir bulunan bir mineraldir.
Sertlik, 5 - 5.5
Özgül Ağırlık, 3.3 - 4.3
Dilinim, {010} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Kristal olanlar siyahımsı kahverengi, masif olan türleri kırmızımsı-sarımsı kahverengi; opak
Çizgi Rengi, Turuncu-kahverengimsi sarı
Bulunuşu, Yaygın olarak bulunan bir mineraldir. Demir içeren pirit, manyetit, kalkopirit ve sideritin alterasyonu ile oluşur.

GRAFİT

Kimyasal Bileşimi, C
Kristal Sistemi, Hegzagonal
Kristal Biçimi, Düz, levhamsı kristaller şeklinde, genellikle ince-iri yapraklanmalı kütleler halinde ayrıca ışınsal agregatlar, pullar halinde; tanesel ve toprağımsı
Sertlik, 1 - 2
Özgül Ağırlık, 2.09 - 2.26
Dilinim, {0001} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Demir siyahı-çelik grisi; opak
Çizgi Rengi, Siyah
Parlaklık, Donuk metalik parlaklıkta
Ayırıcı Özellikleri, Aşırı yumuşak, yağlı görünümü, kağıdı ve eli çizmesi. Siyah çizgi rengi, düşük özgül ağırlık ve rengi ile molibdenitten ayrılır.

Bulunuşu, Çoğunlukla kristalin kireçtaşı, şist ve gnays gibi metamorfik kayalarda oluşur. Ayrıca magmatik kayalarda ve pegmatitlerde, hidrotermal damarlarda, kuvars, biyotit, ortoklaz, turmalin, apatit, pirit ve titanit ile beraber bulunabilir.

GRANAT GRUBU

Kimyasal Bileşimi, X3Y2Si3O12
Pirop ; Mg3Al2Si3O12
Almandin ; Fe3Al2Si3O12
Spessartin ; Mn3Al2Si3O12
Grossular ; Ca3Al2Si3O12
Uvarovit ; Ca3Cr2Si3O12
Andradit ; Ca3Fe2Si3O12
Kristal Sistemi, Kübik
Kristal Biçimi, Çok yüzlü (İcositetraedre; 24 yüzeyli, rhombododecaedre veya bunların kombinasyonu) kristalleri yaygındır.
Sertlik, 6 - 7.5
Özgül Ağırlık, 3.6 - 4.3
Renk ve Şeffaflık, Pirop, almandin ve spessartin koyu kırmızı, kahverengi ve siyaha yakın; uvarovit yeşil; grossular kahverengi, mat yeşil ve beyaz; andradit sarı
Parlaklık, Camsı, reçinemsi
Ayırıcı Özellikleri, Sertliği, çok yüzlü kristal formu, özgül ağırlığı ve rengi
Bulunuşu, Metamorfik ve magmatik kayalarda yaygın olarak bulunan bir mineral grubudur. Pirop, magmatik kayalarda ve özellikle de peridotit, serpantinit ve kimberlit türü kayalarda; almandin, sist ve gnayslarda; uvarovit, krom içeren serpantinitlerde; grossular ve andradit, metakarbonatlarda olusur. Akarsu çökellerinde sıkça granat minerallerine rastlanabilir. Bazı türleri süstaşı olarak kullanılabilir.

GÜMÜŞ

Kimyasal Bileşimi, Ag
Kristal Sistemi, Kübik
Kristal Biçimi, Uzunlamasına tel şekilli veya pulsu, masif, kübik- oktahedral kristalleri nadir
İkizlenme, {111} yüzeyinde yaygın
Sertlik, 2.5 - 3
Özgül Ağırlık, 10.50
Renk ve Şeffaflık, Gümüş beyaz, dış etkilerle siyahımsı, opak
Çizgi Rengi, Gümüş beyazı
Parlaklık, Metalik
Ayırıcı Özellikleri, Renk, nitrik asitte kolay çözünürlük Bulunuşu, Birincil olarak hidrotermal damarlarda, ikincil olarak gümüş içeren cevher yataklarının oksidasyon zonlarında oluşur.

H

HALİT (KAYA TUZU)

Kimyasal Bileşimi, NaCl
Kristal Sistemi, Kübik
Kristal Biçimi, Çoğunlukla kübik kristalli; masif, tanesel, kompakt
Sertlik, 2
Özgül Ağırlık, 2.168
Dilinim, {001} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Renksiz, beyaz, sarı, turuncu, kırmızımsı, mor, mavi; şeffaf-yarışeffaf
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Suda kolay çözünmesi, şekli, tadı
Bulunuşu, Halit, evaporit ortamlarda yaygın olarak oluşan bir mineraldir. Tuzlu suların evaporasyonu ile oluşan evaporit yataklarında bulunur. Güncel olarak playa ortamlarında oluşabilir. Silvin, jips ve anhidrit gibi minerallerle birlikte bulunur.

HALLOYSİT

Kimyasal Bilesimi, Al2Si2O5 (OH)4 . 2H2O
Kristal Sistemi, Monoklinik
Kristal Biçimi, Ultramikroskobik kristaller halindedir.
Sertlik, 2 - 2.5
Özgül Ağırlık, 2 - 2.2
Renk ve Şeffaflık, Renksiz, beyaz; bazen sarımsı, kahverengimsi, kırmızımsı, mavimsi renklerde; şeffaf-yarı şeffaf
Parlaklık, İnci parıltılı
Bulunuşu, Feldspatların veya diğer alüminyum silikat minerallerinin hidrotermal alterasyonu ile oluşur. Kaolinit ile birlikte bulunur.

HEMATİT

Kimyasal Bileşimi, Fe2O3
Kristal Sistemi, Trigonal
Kristal Biçimi, Genellikle ince yada kalın levhamsı kristaller, rombohedral, piramidal ve nadiren de prizmatikdir.
İkizlenme, Penetrasyon ikizi tipikdir.
Sertlik, 5 - 6
Özgül Ağırlık, 5.26
Renk ve şeffaflık, Çelik grisi-siyah, opak
Çizgi Rengi, Kırmızı-kırmızımsı kahverengi
Parlaklık, Metalik
Ayırıcı Özellikleri, Kırmızı çizgi rengi ve sertliği, kristal şekli ayırıcı özellikleridir.
Bulunuşu, Yaygın olarak bulunan hematit, önemli bir demir mineralidir. Hidrotermal damarlarda ve magmatik kayalarda aksesuar minerali olarak bulunabilir. Volkanik kayalarda, birçok metamorfik kayada, kontakt metamorfik yataklarda, birincil veya ikincil olarak sedimanter kayalarda yaygın olarak oluşabilir.

HEMİMORFİT

Kimyasal Bileşimi, Zn4Si2O7(OH)2.H2O
Kristal Sistemi, Ortorombik
Kristal Biçimi, Yaygın olarak ince çubuksu kristaller halinde; masif, tanesel, lifsi yapılı kompakt yumrular halinde
İkizlenme, {100} üzerinde nadiren
Sertlik, 4.5 - 5
Özgül Ağırlık, 3.4 - 3.6
Dilinim, {110} mükemmel, {101} iyi değil,
{ 001} belirgin değil
Renk ve Şeffaflık, Genellikle beyaz; mavi, yeşilimsi, gri, sarımsı, kahverengi; Şeffaf - yarı şeffaf
Çizgi Rengi, Renksiz
Parlaklık, Camsı

Bulunuşu, Çeştli maden yataklarının oksidasyon zonlarında ikincil olarak; kalker içeren kayalarda, nadiren granit pegmatitlerde oluşur; sfalerit, simitsonit, kalsit ve anglezitle beraber bulunur.

HİDROBORASİT

Kimyasal Bileşimi, CaMgB6O11 . 6H2O
Kristal Sistemi, Monoklinik
Kristal Biçimi, Uzun, prizmatik kristalli, iğnemsi; c-ekseni boyunca uzamış; masif, kompakt ve ince taneli; lamelli, lifsi
Sertlik, 2-3
Özgül Ağırlık, 2.167
Dilinim, {010} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Renksiz, beyaz; şeffaf
Parlaklık, Camsı, ipeksi
Ayırıcı Özellikleri, Kristal formu, dilinimi
Bulunuşu, Bor yataklarında oluşur.

HÖYLANDİT

Kimyasal Bileşimi, (Ca, Na2) Al2 Si7O18 . 6H2O
Kristal Sistemi, Triklinik
Kristal Biçimi, Genellikle levhamsı kristalli; masif, tanesel
Sertlik, 3.5-4
Özgül Ağırlık, 2.1 - 2.2
Dilinim, { 010} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Renksiz, beyaz, pembe, kırmızı, kahverengi; şeffaf-yarı şeffaf
Çizgi Rengi, Renksiz
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Kristal formu, rengi, parlaklığı
Bulunuşu, Bazaltik kayalardaki boşluklarda stilbit ile birlikte oluşur. Sedimanter kayalarda ikincil mineral olarak bulunur.

 

İ

İLMENİT

Kimyasal Bileşimi, Fe+2TiO3
Kristal Sistemi, Hegzagonal
Kristal Biçimi, Levhamsı kristalli, masif, kompakt, tanesel
İkizlenme, {0001} yüzeyinde olağan
Sertlik, 5 - 6
Özgül Ağırlık, 4.72
Renk ve Şeffaflık, Siyah, opak
Çizgi Rengi, Siyah-kahverengimsi kırmızı
Parlaklık, Metalik
Ayırıcı Özellikleri, Hematitten çizgi rengiyle, manyetitten manyetik özelliği ile kolayca ayrılabilir.
Bulunuşu, Birçok magmatik ve metamorfik kayada bulunan aksesuar mineralidir. Kuvars damarlarında, pegmatitlerde ve bazı gnayslarda hematit ve kalkopirit ile birlikte bulunur.

İLVAİT

Kimyasal Bileşimi, CaFe+22Fe+3Si2O8OH
Kristal Sistemi, Ortorombik
Kristal Biçimi, Kristalleri kalın prizmatik, çapraz kesiti elmas şekilli, dikey çizgili. Masif, kompakt veya sütunlar halinde
Sertlik, 5.5 - 6
Özgül Ağırlık, 3.8 - 4.1
Dilinim, {001}, {010} iyi
Renk ve Şeffaflık, Siyah-yesilimsi siyah; opak
Çizgi Rengi, Siyah
Parlaklık, Mat, yarımetalik
Ayırıcı Özellikleri, Sertliği, rengi, kristal formu.
Bulunuşu, Çinko ve bakır yataklarının başlıca kontakt metasomatik minerali olarak ve sodalit-siyenitlerde oluşur.

J

JİPS

Kimyasal Bileşimi, CaSO4 . 2H2O
Kristal Sistemi, Monoklinik
Kristal Biçimi, Çoğunlukla ince-kalın levhamsı kristalli; kısa-uzun prizmatik, iğnemsi, masif, tanesel, lifsi
İkizlenme, {100} yüzeyinde kırlangıç kuyruğu, {-101} yüzeyinde kelebek ikizleri çok tipiktir.
Sertlik, 2
Özgül Ağırlık, 2.32
Dilinim, {010} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Renksiz-beyaz, sarımsı, yeşilimsi, kırmızımsı; şeffaf-yarı şeffaf
Çizgi Rengi, Beyaz
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Düşük sertliği ve dilinimi

Bulunuşu, Deniz suyundaki çözünülürlüğü halit ve anhidrit minerallerine göre daha zayıf olan ve evaporasyonda ilk çökelen mineraldir. Karbonatlı kayalarda piritin oksidasyonundan türeyen sülfirik asitin bulunduğu yerlerde ve bazı volkanik alanlarda da oluşabilir.



K

KALKOPİRİT

Kimyasal Bileşimi, CuFeS2
Kristal Sistemi, Tetragonal
Kristal Biçimi, Tetrahedral kristaller seklinde, genellikle masif
İkizlenme, {112} ve {012} yüzeylerinde yaygın
Sertlik, 3.5 - 4.0
Özgül Ağırlık, 4.35 - 4.40
Dilinim, {011}
Renk ve Şeffaflık, Pirinç sarısı; opak
Çizgi Rengi, Yeşilimsi, siyah
Parlaklık, Metalik
Ayırıcı Özellikleri, Rengi, çizgi rengi; yumuşaklığı ile pritten, sertliği ile altından ayrılır

Bulunuşu, Birincil olarak mağmatik kayaçlarda ve hidrotermal damarlarda pirit, pirotin, kassiterit, sfalerit, galenit gibi cevher mineralleri ve kuvars, kalsit, dolomit gibi gang mineralleri ile birlikte bulunur."Porfiri bakır" yataklarında oluşan önemli mineraldir.

KALSİT

Kimyasal Bileşimi, CaCO3
Kristal Sistemi, Hegzagonal
Kristal Biçimi, Değişik kristal formlarında
İkizlenme, Yaygın; iki ayrı ikiz kanununa göre ikizlenir. Birincisinde ikiz düzlemi taban pinakoid'i, ikincisinde ise rombohedral yüzeydir.
Sertlik, 3
Özgül Ağırlık, 2.71
Dilinim, {10-11} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Saf olduğunda renksiz yada beyaz; gri, sarı, kahverengi, kırmızı, yeşil, mavi ve siyah renklerde de gözlenebilir; şeffaf-yarı şeffaf
Çizgi Rengi, Beyaz-gri
Parlaklık, Camsı-mat

Ayırıcı Özellikleri, HCl ile çok çabuk çözünebilmesi, dilinimi, şekli, rengi ve sertliği
Bulunuşu, Kalsit, doğada bol bulunan minerallerin başında gelir. Karbonatlı sedimanter kayaların (kireçtaşları) ve metamorfik kayaların (mermerler) ana bileşenidir. Birçok cevherleşmenin gang minerali olan kalsit, hidrotermal damarların, karbonatitlerin sık rastlanan minerallerindendir. İkincil olarak, granitlerdeki piroksen ve feldspatların bozunmasıyla oluşur. Travertenlerin, sarkıt ve dikitlerin ana bileşeni olarak bulunur.

KASSİTERİT

Kimyasal Bileşimi, SnO2
Kristal Sistemi, Tetragonal
Kristal Biçimi, Kısa prizmatik kristalli, masif, tanesel
İkizlenme, {011} yüzeyinde kontakt yada penetrasyon ikizlenmesi olağan
Sertlik, 6 - 7
Özgül Ağırlık, 6.99
Dilinim, {100} zayıf
Renk ve Şeffaflık, Kırmızımsı kahverengi-siyah; şeffaf-opak
Çizgi Rengi, Siyah
Parlaklık, Metalik
Ayırıcı Özellikleri, Masif olduğunda yumuşaklığı, rengi ayırıcı özellikleridir.

Bulunuşu, Kassiterit, başlıca kalay mineralidir. Orta-yüksek sıcaklıklı hidrotermal damarlarda yada metasomatik yataklarda oluşur. Granitik pegmatitlerde, kontakt metamorfik yataklarda, riyolitlerde ve alüvyonlarda yer alabilir. Volframit, arsenopirit, bizmutinit, topaz, kuvars, turmalin ve mika mineralleri ile birlikte bulunabilir.

KEMERERİT

Kimyasal Bileşimi,

(Mg, Cr)6 (AlSi3) O10 (OH)8
Kristal Sistemi,
Triklinik
Kristal Biçimi,
Kristalleri hegzagonal, altı yüzlü piramitler şeklinde
Sertlik,
2 � 2.5
Özgül Ağırlık,
2.645
Dilinim, {001}, mükemmel Renk ve Şeffaflık,
Kırmızı - morumsu kırmızı; şeffaf - yarı şeffaf
Parlaklık,
Camsı
Ayırıcı Özellikleri,
Rengi, kristal biçimi
Bulunuşu,
Kromit yataklarında uvarovit ile birlikte bulunur.

KLORİT

Kimyasal Bileşimi, (Mg,Fe,Al,)6 (Si,Al)4 O10 (OH)8
Kristal Sistemi, Monoklinik
Kristal Biçimi, Kristalleri levhamsı, pseudo-hegzagonal, bazen prizmatik; masif, toprağımsı
Sertlik, 2 - 3
Özgül Ağırlık, 2.6 - 3.3
Dilinim, {001} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Yeşil; sarı, kahverengi
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Tipik yeşil rengi, dilinimi, elastik olmayan yapraklanması
Bulunuşu, Klorit, magmatik kayalarda, piroksen, amfibol ve mika minerallerinin alterasyonu ile olusur. Metamorfik kayalarda yaygın olarak bulunan ve yesil-şist fasiyesini karakterize eden bir mineraldir.

KLORİTOİD

Kimyasal Bileşimi, (Mg,Fe+2)2Al4Si2O10(OH)4
Kristal Sistemi, Triklinik, monoklinik
Kristal Biçimi, Kristalleri levhamsı, pseudo-hegzagonal nadir; masif, yapraklanmalı.
İkizlenme, {100} yüzeyinde yaygın
Sertlik, 6.5
Özgül Ağırlık, 3.56 - 3.61
Dilinim, {100} mükemmel, {100} belirgin
Renk ve Şeffaflık, Koyu gri, yeşilimsi gri, yeşilimsi siyah; Yarı şeffaf
Parlaklık, İnci parıltılı
Ayırıcı Özellikleri, Rengi, sertliği, dilinimi
Bulunuşu, Mika şist, fillit ve kuvarsit gibi metamorfik kayalarda oluşur. Muskovit, klorit, stavrolit ve distenle birlikte bulunur.

KOBALTİN

Kimyasal Bileşimi, CoAsS
Kristal Sistemi, Kübik
Kristal Biçimi, Genellikle kübik kristalli, masif, kompakt, tanesel
İkizlenme, {011} yüzeyinde olağan, {111}'de nadir
Sertlik, 5.5
Özgül Ağırlık, 6.33
Dilinim, {001} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Gümüş beyazı, gri, soluk kırmızımsı
Çizgi Rengi, Gri-siyah
Parlaklık, Metalik
Ayırıcı Özellikleri, Daha düşük sertliği, dilinimi, gümüş beyazı rengi ile piritten ayrılır.
Bulunuşu, Skutterudit, arsenopirit ve nikelin ile birlikte yüksek sıcaklıktaki hidrotermal damarlarda oluşur. Kontakt metasomatik yataklarda dissemine olarak bulunur.

KOLEMANİT

Kimyasal Bileşimi, CaB3O4 (OH)3 H2O
Kristal Sistemi, Monoklinik
Kristal Biçimi, Çoğunlukla eşboyutlu ve kısa prizmatik kristalli; masif, kompakt, tanesel
Sertlik, 4.5
Özgül Ağırlık, 2.42
Dilinim, {010}
Renk ve Şeffaflık, Renksiz, beyaz; şeffaf-yarı şeffaf
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Kristal formu, mükemmel dilinimi, diğer boratlardan daha sert olması
Bulunuşu, Kurak iklim bölgelerindeki playa ve tuz göllerinde boraks ile birlikte oluşur.

KONNELLİT

Kimyasal Bileşimi, Cu19Cl4SO4(OH)32 . 3H2O
Kristal Sistemi, Hegzagonal
Kristal Biçimi, İğnemsi kristallerin oluşturduğu ışınsal demetler halinde
Sertlik, 3
Özgül Ağırlık, 3.39 - 3.41
Dilinim, Belirlenememiştir.
Renk ve Şeffaflık, Çivit mavisi, mavimsi yeşil; yarı şeffaf
Çizgi Rengi, Soluk yeşilimsi mavi
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Çivit mavisi rengi, kristal şekli ile diğer minerallerden ayrılır.
Bulunuşu, Bakır içeren maden yataklarının oksidasyon zonunda ikincil olarak oluşur.

KORDİYERİT

Kimyasal Bileşimi, (Mg,Fe+3)2Al2Si5O18
Kristal Sistemi, Ortorombik
Kristal Biçimi, Kristalleri kısa prizmatik; çoğunlukla masif, kompakt, tanesel.
İkizlenme, {110} ve {130} üzerinde yaygın, {021} ve {101} 'de nadir
Sertlik, 7-7.5
Özgül Ağırlık, 2.53 - 2.78
Dilinim, {101} belirgin
Renk ve Şeffaflık, Lacivert, mavi ve mavimsi morun değişik tonları, dumanlı mavi; nadiren yeşilimsi gri; sarımsı kahverengi; Şeffaf - yarı şeffaf
Çizgi Rengi, Renksiz
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Lacivert rengi ve sertliği

Bulunuşu, Alüminyum zengin kayaların orta-yüksek mertebeli kontakt ve bölgesel metamorfizması ile oluşur. Hornfelslerde, şist ve gnayslarda andaluzit, spinel, kuvars ve biyotitlerle birlikte bulunur.



KORUND

Kimyasal Bilesimi, Al2O3
Kristal Sistemi, Hegzagonal
Kristal Biçimi, Çok iyi gelişmiş kristallerine rastlanır. Piramidal, prizmatik, levhamsı, rombohedral kristalli, masif
İkizlenme, {10-11} yüzeyinde yaygın penetrasyon ikizi
Sertlik, 9
Özgül Ağırlık, 4.0 - 4.1
Renk ve Şeffaflık, Çoğunlukla gri, kahverengi ve mavimsi; nadiren kırmızı (yakut), yeşil, mavi (safir), turuncu, mor renklerde, bazen renksiz. Şeffaf-yarı şeffaf
Çizgi Rengi, Beyaz
Parlaklık, Reçine, elmas parlaklığı
Ayırıcı Özellikleri, Sertlik, yoğunluk ve kristal şekli

Bulunuşu, Nefelin siyenitlerde, nefelin siyenit pegmatitlerde; mermer, gnays ve şist gibi bölgesel metamorfik kayalarda bulunabilir.

KOVELLİN

Kimyasal Bileşimi, CuS
Kristal Sistemi, Hegzagonal
Kristal Biçimi, İnce, levhamsı, hegzagonal kristalleri nadir, genellikle masif ve yapraklanmalı
Sertlik , 1.5 - 2.0,
Özgül Ağırlık, 4. 681 - 4.76.
Dilinim, {0001} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Açık-çok koyu çivit mavisi; opak Çizgi Rengi, Koyu parlak gri-siyah
Parlaklık, Metalik
Ayırıcı Özellikleri, Kalkozinden rengi ile, bornitten mükemmel dilinim göstermesi ile ayrılır.
Bulunuşu, Bakır yataklarında sülfit zenginleşmesi sonucu olarak oluşur.

KRİZOBERİL

Kimyasal Bileşimi, BeAl2O4
Kristal Sistemi, Ortorombik
Kristal Biçimi, Genellikle levhamsı kristalli
İkizlenme, {130} yüzeyinde yaygın kontakt ve interpenetrasyon ikizleri
Sertlik, 8.5 - 9
Özgül Ağırlık, 3.65 - 3.80
Dilinim, {110} zayıf
Renk ve Şeffaflık, Sarımsı yeşilin değişik tonları, sarı, gri, kahverengi, mavi-yeşil, zümrüt yeşili; şeffaf-yarı şeffaf
Çizgi Rengi, Beyaz
Parlaklık, Camsı parlaklıkta
Ayırıcı Özellikleri, Rengi, sertliği ve kristal şekli
Bulunuşu, Granitik kayalarda, pegmatitlerde ve mikaşistlerde oluşur. Ayrıca, dolomitik mermerlerde ve alüvyonlarda da rastlanılabilir.

KRİZOKOL

Kimyasal Bileşimi, Cu2H2Si2O5(OH)4
Kristal Sistemi, Ortorombik (Genellikle masif)
Kristal Biçimi, İğnemsi, mikroskobik, ışınsal gruplar halinde; kriptokristalin; opal görünümlü
Sertlik, 2 - 4
Özgül Ağırlık, 2.0 - 2.4
Renk ve Şeffaflık, Mavinin değişik tonları; mavimsi yeşil, yeşil; Yarı şeffaf - opağa yakın
Parlaklık, Camsı, toprağımsı
Bulunuşu, Bakır yataklarının oksidasyon zonlarında yaygın olarak oluşan bir mineraldir.

KRİZOTİL

Kimyasal Bileşimi, Mg3Si2O5 (OH)4
Kristal Sistemi, Monoklinik
Kristal Biçimi, Masif, uç kısımlarında lifsi
İkizlenme, [112] yüzeyinde olağan
Sertlik, 2,5
Özgül Ağırlık, 2,55
Dilinim, Liflere paralel uzanımlı
Renk ve Şeffaflık, Beyaz, gri, sarı, yeşil, kahverengi; yarı şeffaf
Parlaklık, İpeksi
Ayırıcı Özellikleri, Lifsi kristal formu ve rengi
Bulunuşu, Serpantinitlerdeki damarlarda oluşur.

KROMİT

Kimyasal Bileşimi, FeCr2O4
Kristal Sistemi, Kübik
Kristal Biçimi, Çok nadir bulunan kristalleri oktahedral; masif, tanesel
Sertlik, 5.5
Özgül Ağırlık, 4.5 - 4.8
Renk ve Şeffaflık, Siyah; opak
Çizgi Rengi, Kahverengi
Parlaklık, Metalik
Ayırıcı Özellikleri, Çizgi rengi ve zayıf manyetiklik özelliği
Bulunuşu, Kromit, peridotit ve diğer ultrabazik kayalar ile serpantinitlerde yaygın olarak bulunur. Magmatik fiferansiyasyon sonucu, magmadan itibaren soğuma sırasında, kromit'in ilk olarak ayrılması ile zengin kromit yatakları oluşur.

KSENOTİM

Kimyasal Bileşimi, YPO4
Kristal Sistemi, Tetragonal
Kristal Biçimi, Kısa-uzun prizmatik kristalli; rozet şekilli
İkizlenme, {111} yüzeyinde nadir
Sertlik, 4 - 5
Özgül Ağırlık, 4.4 - 5.1
Dilinim, {100} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Sarımsı kahverengi, kahverengi, gri, sarı, yeşilimsi, kırmızımsı; şeffaf-opak
Parlaklık, Camsı, reçinemsi
Ayırıcı Özellikleri, Zirkondan sertliğinin daha az olması ile ayrılır.
Bulunuşu, Ksenotim, granitik ve alkali magmatik kayaların aksesuar mineralidir. Bazı pegmatit ve gnayslarda da bulunur.

KÜKÜRT

Kimyasal Bileşimi, S
Kristal Sistemi, Ortorombik
Kristal Biçimi, Çubuksu veya bipramidal kristalleri nadir, kristal yüzeyleri düzensiz gelitim gösterir
İkizlenme, {011}, {101} ve {110} yüzeylerinde nadir.
Sertlik, 1.5 - 2.5
Özgül Ağırlık, 2.07 - 2.1
Renk ve Şeffaflık, Parlak sarı, sarımsı, kahverengimsi sarımsı gri. Kırmızımsı, yeşilimsi; Şeffaf-yarı şeffaf
Çizgi Rengi, Beyaz
Parlaklık, Reçinemsi
Ayırıcı Özellikleri, Renk, düşük sertlik, düşük erime noktası, suda ve derişik hidroklorik asitte çözünmesi.
Bulunuşu, Volkanik süreçlerde ve hidrotermal yataklarda, jips içeren sedimentar kayaçlarda, tuz domlarında ve cevher yataklarında ikincil olarak bulunur.

KUPRİT

Kimyasal Bileşimi, Cu2O
Kristal Sistemi, Kübik
Kristal Biçimi, Kübik ve oktahedral kristalli; masif, tanesel, iğnemsi
Sertlik, 3.5 - 4
Özgül Ağırlık, 6.14 - 6.15
Dilinim, {001} yüzeyinde nadir
Renk ve Şeffaflık, Kahverengimsi kırmızı, kırmızı ve morumsu kırmızının değişik tonları; şeffaf-yarı şeffaf
Çizgi Rengi, Kahverengimsi kırmızı
Parlaklık, Yarı metalik, elmas parlaklığında
Ayırıcı Özellikleri, Hematit ve sinobar'a benzerlik gösteren kuprit, hematit'den yumuşak, sinobar'dan sert olması ve çizgi rengiyle ayrılır.
Bulunuşu, Bakır yataklarının oksidasyon zonlarında ikincil mineral olarak oluşur. Genellikle azurit, malahit ve kalkozin ile birlikte bulunur.

KUVARS

Kimyasal Bileşimi, SiO2
Kristal Sistemi, Hegzagonal
Kristal Biçimi, Altıgen prizmalar şeklinde kristalli; prizma yüzeyleri kristalin uzun kenarlarına dik yönde çizikli
İkizlenme, Dauphin, Brezilya ve Japon ikizleri çok yaygındır.
Sertlik, 7
Özgül Ağırlık, 2.65
Renk ve Şeffaflık, Genellikle renksiz, bazen beyaz; şeffaf-yarı şeffaf
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Kristal şekli, camsı görünümü, sertliği, konkoidal kırılması
Türleri; Sagenit (rutil iğnecikleri içeren kuvars), ametist (mor, eflatun), süt kuvarsı (beyaz), gül kuvarsı (gül pembesi), sitrin (sarı), dumanlı kuvars (duman renkli, bulanık görünümlü)

Bulunuşu, Doğada yaygın olarak rastlanan minerallerin başında gelir. Magmatik, metamorfik, özellikle granit ve gnaysların, sedimanter kayaların olağan bileşenidir. Kuvarsitlerin ana bileseni olan kuvars, birçok cevherlesmenin de gang minerali olarak bulunur.

KARNOTİT

Kimyasal Bileşimi, K2(UO2)2(VO4)2 . 1-3H2O
Kristal Sistemi, Monoklinik
Kristal Biçimi, Çoğunlukla toz halde; nadiren ince levhamsı kristaller halinde
Sertlik, 2
Özgül Ağırlık, 4.70-4.95
Dilinim, { 001} mükemmel
Renk ve Şeffaflık, Parlak sarı, yeşilimsi sarı
Parlaklık, Toprağımsı, donuk, mat
Ayırıcı Özellikleri, Rengi, X-Ray ile diğer minerallerden ayrılır. Pudramsı oluşu ve fluoresans özelliğinin olmaması ile autinitten ayrılır.
Bulunuşu, Karnotit, birincil uranyum ve vanadyum mineralleri ile kontakt halindeki sular tarafından sedimanter ortamda depolanmış, ikincil bir uranyum mineralidir.